Samfélag á leið í uppgjör - Grein frá mars 2015

    Nú við endurnýjun kjarasamninga á almennum vinnumarkaði eru gömlu plöturnar spilaðar um óðaverðbólguna sem kemur ef almennt launafólk fær einhverja hækkun á sín laun. Eins og hlutirnir hafa þróast frá því vopnahlé  var gert á almenna vinnumarkaðnum fyrir rúmu ári með aðfarasamningnum, hafa öfgarnar í samfélaginu komið betur fram og orðið skýrari. 
   Sú mikla harka sem er að byggjast upp hjá almennum launþegum þessa lands á sér miklu dýpri orsakir en rökræða um krónur og aura. Allir innviði samfélagsins eru að hrynja og almenningur er að gefast upp, þrælarnir geta ekki meir.
Dagvinnulaunataxtar hafa aldrei dugað til framfærslu og nú eru heildarlaunin hætt að duga þrátt fyrir ómælda eftirvinnu. Það er eitt af mörgu sem er að magna upp ástandið sem við erum að sigla inn í.
   Við þurfum að horfast í augu við  raunveruleikann  og spyrja hverskonar samfélag við höfum byggt upp. Félagslegt íbúðakerfi er ekki til, heilbrigðiskerfið komið að þrotum þó við borgum sjálf um tuttugu prósent úr eigin vasa fyrir utan skattana sem í það fara. Menntakerfið stendur ekki undir nafni og við erum með fjársveltar stofnanir sem geta ekki sinnt hlutverki sínu við að reka nútíma samfélag. Gamla fólkið sem byggði upp þetta samfélag höfum við sent út á guð og gaddinn. Okkur öllum og samfélaginu til ævarandi skammar. Þetta er eitt af því sem er að valda hörkunni á vinnumarkaðnum, samfélagið er ekkert annað en umbúðir án innihalds.
   Launafólk hefur engu að tapa
   Við verðum líka að átta okkur á þeim kynslóðarskiptum sem eru að eiga sér stað í samfélaginu.  Unga fólkið okkar hefur aðra sýn á lífið. Það vill eiga líf eftir vinnu og kallar á ásættanleg dagvinnulaun. Staða þeirra sem hafa komið út á vinnumarkaðinn síðustu ár og þeirra sem fóru illa út úr hruninu um að komast í öruggt húsnæði, með kaupum eða leigu gengur ekki upp. Við höfum ekkert félagslegt húsnæðiskerfi sem lausn fyrir þetta fólk. Lönd Norður Evrópu og Skandinavíu sem við berum okkur alltaf saman við hafa tuttugu og fimm til fimmtíu og fimm prósent af sínum íbúðamarkaði með einhverskonar lausnum fyrir þá sem lægstu tekjurnar hafa og sem val fyrir aðra. Við höfum ekkert til að bjóða nema lána eða leigu okur sem venjulegt launafólk ræður ekki við. Þetta er líka ein af ástæðum þess að launafólk hefur engu að tapa og er tilbúið að taka harðan slag um bætt kjör og aðgerðir frá stjórnvöldum um breytingar.
Hefur einhver reiknað út hvað meðalfjölskyldan þarf að hafa í tekjur til að kaupa eða leigja á því fermetraverði sem er í boði og verið er að byggja á höfuðborgasvæðinu í dag? Hefur samfélagið áttað sig á því hvaða tekju einstaklingar og fjölskyldur þurfa að hafa til að komast í gegnum greiðslumat?

 

Róttækar breytingar og ný hugsun
Við erum með breytta pólitík þar sem ekki er hikað við að lofa og blekkja almenning og svíkja gerða samninga. Með þessu hefur póltíkin útilokað sig frá skynsamlegum þríhliða lausnum við endurnýjun kjarasamning á almennum vinnumarkaði. Við erum með gjaldmiðil sem alltaf er hægt að nota til að skerða kaupmátt launa eftir óábyrgar ákvarðanir. Hver hefur trú á að einhver varanlegur stöðuleiki sé kominn á og lág verðbólga komin til með að vera? Það á eftir að leysa fjármagnshöftin með þeim afleiðingum sem því fylgir, hver sem þau verða.
Það á að loka á hugsanlegar leiðir út úr mörgum af okkar vandamálum með því að slíta viðræðum við Evrópusambandið án þess að þjóðin fái að sjá þann valkost. Það eina sem hefur breyst frá Dönsku einokunarverslunin er að við erum ekki skikkuð til að versla í ákveðnum verslununum. Auðvita vill þessi mafía halda sínu og hinu séríslenska samráðsumhverfi.
Um mörg af þeim atriðum sem ég hef talið upp snýst það uppgjör sem framundan er í samfélaginu í komandi kjarasamningum á árinu. Mótsagnirnar og hvernig við höfum klúðrað uppbyggingu félagslegra innviða samfélagsins eru að koma í andlitið á okkur.
Í raun þurfa laun að vera umtalsvert hærri hér á landi í samanburði við þau lönd sem við berum okkur saman við vegna þess að innviðirnir eru ekki til staðar til að auka jöfnuð.
Var einhver að tala um að reyna að koma á stöðuleika í þessu samfélagi?
Þeir sem sogað hafa til sín ómældan auð af verðmætasköpun samfélagsins  verða að fara að gefa eftir í græðginni og hjálpa til við að koma á jöfnuði í samfélagið, ef ekki endar hér allt í átökum um aukinn jöfnuð.
Það eru ekki bara læknar sem eru eftirsóttir í öðrum löndum. Almennt launafólk er komið upp að vegg og hefur engu að tapa. Formaður Samtaka atvinnulífsins er með nóg sætaframboð til að koma okkur í burtu ef ekki verður einhver breyting.
Við þurfum rótækar breytingar og nýja hugsun ef ekki á illa að fara.
Guðmundur Ragnarsson, formaður VM